Ας μην ξεκινήσουμε με επίκληση στο συναίσθημα και στο πόσοι άνθρωποι εν έτη 2022 πεθαίνουν από την πείνα ή πρέπει να διανύσουν μίλια, να δουλεύουν ώρες, ακόμα και να πωλούν το ίδιο τους το κορμί για μια μερίδα φαγητό. Είναι γεγονός πως ο υπερ καταναλωτισμός «χτυπάει» και το φαγητό και δεν είναι λίγες οι φορές που το τραπέζι μας γεμίζει με παραπάνω μερίδες φαγητού που αργότερα τουλάχιστον το 20% αυτών πηγαίνει στα σκουπίδια.

Η συζήτηση σχετικά με τη σπατάλη τροφίμων -γνωστή και ως “food waste” έχει αρχίσει να γίνεται όλο και πιο έντονη παγκοσμίως- και όχι τυχαία. Σύμφωνα με τον ορισμό της Διεθνούς Οργάνωσης Τροφίμων και Γεωργίας (Food and Agriculture Organization – FAO), με τον όρο “food waste” νοείται το σύνολο των βρώσιμων προϊόντων, το οποίο προορίζεται για κατανάλωση από τον άνθρωπο και, αντ’ αυτού, απορρίπτεται, χάνεται, υποβαθμίζεται ή καταναλώνεται από παράσιτα. Στην πορεία των ετών ο όρος έχει επεκταθεί και σε άλλα πεδία, περιλαμβάνοντας το φαγητό των εκτρεφόμενων ζώων, τα παραπροϊόντα της βιομηχανίας τροφίμων και τα απόβλητα, τα οποία δημιουργούνται από την ανθρώπινη υπερσίτιση.

Παγκοσμίως, ένας στους επτά ανθρώπους είναι στα όρια της πείνας ενώ αντίθετα το 1/3 του φαγητού απορρίπτεται χωρίς να καταναλωθεί.

Για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε το μέγεθος της σπατάλης, η οποία σχετίζεται με τα τρόφιμα που πετάγονται ετησίως, αρκεί να σκεφτούμε ότι σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, περίπου 88.000.000 τόνοι φαγητού απορρίπτονται χωρίς να καταναλωθούν κάθε χρόνο στην Ευρώπη. Αυτή η σπατάλη, εκτός από το τεράστιο ηθικό βάρος που εμπεριέχει, επιφέρει και χρηματικό κόστος της τάξης των 145 δισεκατομμυρίων ευρώ! Σύμφωνα με την αναφορά, η μεγαλύτερη σπατάλη σε ποσοστό 53 % γίνεται από τα νοικοκυριά, τα οποία είναι υπεύθυνα για την απόρριψη περίπου 47 εκατομμυρίων τόνων τροφίμων το χρόνο. Στην Ελλάδα, τουλάχιστον το 30.1 % του συνόλου του φαγητού, το οποίο απορρίπτεται από τα νοικοκυριά, θεωρείται ότι μπορεί να αποφευχθεί και αφορά σε μαγειρεμένο φαγητό, φρούτα και λαχανικά, γαλακτοκομικά και ψωμί.

Η σπατάλη του φαγητού δεν είναι μόνο ηθικό ή οικονομικό ζήτημα αλλά, προφανώς, επηρεάζει και το περιβάλλον, αφού σχετίζεται άμεσα με την εξάντληση των φυσικών πόρων του πλανήτη και την άσκοπη θανάτωση ζώων για ήθη και έθιμα παγκοσμίως.
Τι είναι όμως αυτό που τελικά μας ωθεί σε μια τέτοια ευτελή σπατάλη; Τι μας αποτρέπει από το να δούμε τη μεγαλύτερη εικόνα και να αλλάξουμε οπτική και σκέψη; Ευτυχώς για εμάς, ζούμε σε μια εποχή, στην οποία η πρόσβαση στην πληροφορία είναι πολύ εύκολη, αρκεί να την αναζητήσεις. Σε καμία περίπτωση όμως δεν πρέπει να αγνοούμε τη δική μας ευθύνη και θα πρέπει να πράττουμε ως συνειδητοποιημένα όντα, απέναντι στο περιβάλλον και στον πλανήτη.

Ποια είναι τα αίτια που ένα φαγητό κρίνεται ακατάλληλο;
• Λανθασμένος ή ανύπαρκτός σχεδιασμός αγοράς τροφίμων για το νοικοκυριό
• Αυθόρμητη αγορά τροφίμων, χάρη σε προωθητικές ενέργειες (1+1 δώρο)
• Προβλήματα στην κατανόηση της ημερομηνίας λήξης των προϊόντων
• Τυποποιημένα μεγέθη μερίδων σε χώρους εστίασης
• Δυσκολία πρόβλεψης πελατών σε χώρους εστίασης
• Δυσκολία στη διαχείριση αποθεμάτων σε σούπερ μάρκετ
• Υψηλά πρότυπα ποιότητας -για παράδειγμα η εικόνα του προϊόντος σε σχέση με την γεύση
• Υπερπαραγωγή ή έλλειψη ζήτησης συγκεκριμένων προϊόντων σε ορισμένες περιόδους του έτους
• Μη αποτελεσματική αποθήκευση κατά την αποθήκευση ή τη μεταφορά τους στα διάφορα στάδια της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων

Ποιες είναι μερικές λύσεις για να ελαττώσουμε το food waste μας;
• Η οργάνωση του super market και η αγορά τροφίμων για συγκεκριμένα μέλη και ημέρες
• Η σωστή αποθήκευση και διατήρηση των τροφίμων/λαχανικών/φρούτων
• Η κατανάλωση προϊόντων εποχής (κυρίως για μαναβική)
• Η αξιοποίηση των φυσικών απορριμμάτων (όπως φλούδες) σαν λίπασμα για τα φυτά
• Η συνετή κατανάλωση φαγητού σε εστιατόρια

Μπόλικο Food for thought για το κεφάλι μας αλλά και το πως θα αλλάξουμε από μια συνήθεια μέχρι συνολικά όλο τον κόσμο,

Elena V.